پرسش :

با توجه به اينكه 27 سال از پيروزي انقلاب اسلامي مي گذرد و حضرت امام (ره) در زمان انقلاب دستور تشكيل بسيج 20 ميليوني را داده اند آيا اكنون امر تحقق يافته است يا نه؟ در صورت عدم تحقق دليل آن آن چيست و مقصرين عدم تحقق چه كساني هستند؟

پاسخ :
امام خميني (ره) در تاريخ 4/9/1358، يعني حدود 10 ماه بعد از پيروزي انقلاب اسلامي طي پيامي فرمودند: «مملكت اسلامي بايد همه اش نظامي باشد. تعليمات نظامي داشته باشد ... علاوه بر جهاز ديني و ايماني كه دارند، مجهز به جهازهاي مادي باشند، ... و همه جا بايد اين طور بشود كه يك مملكت، بعد از يك چند سالي بشود يك كشوري با 20 ميليون جوان كه دارد، بيست ميليون تفنگ دار داشته باشد بيست ميليون ارتش داشته باشد و اين يك همچه مملكتي آسيب بردار نيست ...»[1]. بعد از اين تاريخ هم، امام به مناسبت هاي مختلف به طور مكرر بر تشكيل ارتش بيست ميليوني تأكيد داشتند. ايشان در سال آخر عمرشان در تاريخ 2/9/67 در پيامي به مناسبت هفتة بسيج فرمودند: «بار ديگر تأكيد مي كنم كه غفلت از ايجاد ارتش بيست ميليوني، سقوط در دام دو ابر قدرت جهاني را به دنبال خواهد داشت»[2].
تفكر و روحيه بسيجي براي ظهور در عرصه هاي عملي به ويژه دفاعي و نظامي، ناگزير از سازماندهي و انسجام است. به عبارت ديگر معنا و محتواي بسيج نياز به قالبي متناسب با شرايط زماني و مكاني دارد، كه همان ارتش بيست ميليون است. نيروي مقاومت بسيج (يكي از نيروهاي پنج گانه سپاه پاسداران) متصدي سازماندهي ارتش بيست ميليون مي باشد و براي اين منظور در مساجد، ادارات دولتي، مدارس و دانشگاه ها و حوزه ها، پايگاه هاي بسيج تشكيل داده است. اگرچه، مي توان گفت در جمهوري اسلامي كمتر جواني وجود دارد كه با آموزش ابتدايي نظامي و كار با سلاحِ سبك آشنايي ندارد، اما بنابر اظهارات رسمي فرماندهان نيروي مقاومت بسيج تعداد نيروهاي سازمان يافته حدود يازده ميليون است. فرمانده اين نيرو در مجمع هفدهم فرماندهان و مسئولان سپاه در شهريور ماه 84 گفته است: «نيروي مقاومت بسيج با بيش از 11 ميليون عضو در سراسر كشور در امور امنيتي، دفاعي و سازندگي كشور حضور فعال دارد ...الگوي راهبردي بسيج در سند چشم انداز توسعه كشور جلوگيري از فعاليت هاي پراكنده بوده و در راه انسجام در تمام زمينه ها گام برمي دارد»[3].
اما چرا بعد از گذشت حدود 26 سال از زمان تشكيل بسيج (5/9/1358) هنوز، ارتش 20 ميليوني شكل نگرفته است؟ اين سؤالي است كه پاسخ دقيق و جزئي آن، از عهدة مسئولين و فرماندهان اين امر بر مي آيد، ولي به طور كلي و با توجه به مطالبي كه گفته شد، مي توان به موارد ذيل به عنوان موانع تحقق آن اشاره كرد:
1. عدم اهتمام جديِ برخي از مسئولين نظام براي تحقق ارتش 20 ميليون به ويژه بعد از جنگ، چنانچه تذكر امام (بار ديگر تأكيد كنم غفلت از ايجاد ارتش بيست ميليون ...) در آذر 67، يعني حدود 10 سال بعد از تشكيل بسيج ناظر به همين موضوع است.
2. وجود مشكلات فراوان براي تأمين امكانات و تجهيزات و پشتوانه هاي ماليِ بيست ميليون نيرو، كه از عهدة سپاه پاسداران با توجه به مأموريت هاي متعدد ديگر، بر نمي آيد و كم كاري مراجع مسئول ديگر در اين زمينه.
3. پراكنده كاري و فعاليت هاي موازي در مديريت سازمان دهندگان نيروها (در سخنان فرمانده بسيج به اين مانع اشاره شده است).
4. سختي كارِ بدون چشم داشت مادي در زمان صلح و رفاه.
هرچند ارتش بيست ميليوني تحقق نيافته است، اما به همين اندازه كه تفكر و روحية بسيجي در بين مردم بويژه جوانان گسترش يافته و سازماندهي ناقصي كه انجام شده، بركات زيادي را براي اسلام و كشور داشته است.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . موسوي خميني، سيد روح الله، صحيفة امام، جز 11، تهران، مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني، پائيز 1378، ص 121- 122.
[2] . همان، ج 21، ص 196.
[3] . هفته نامة صبح صادق، ويژه نامه مجمع سراسري فرماندهان و مسئولان سپاه، 28/6/84، ص 3.